Энгийн иргэд нэг л зээлтэй эсвэл Монголбанкны Зээлийн мэдээллийн санд “МУУ” түүхтэй бол арилжааны банкуудаас нэг ч төгрөгийн зээл авах эрхгүй байдаг билээ. Банкууд битгий хэл, үүрэн холбооны операторуудаас гар утас ч лизингээр авч болдоггүй.
Тэгвэл өнгөрсөн 7 хоногт болсон Хөгжлийн банкны “Нотлох баримтыг шинжлэн судлах сонсгол”-оор “НОЦТОЙ” баримт, мэдээллүүд дэлгэгдсэн. Жишээлбэл, нийгмийг багагүй шүүмжлэн доромжилж, загнадаг “Буян”-гийн нэрээр алдаршсан Базарсадын Жаргалсайхан байна.
“Буян” ХХК-ийнхаа тоног төхөөрөмжийг шинэчлэх төслийн хүрээнд Хөгжлийн банкнаас 14 тэрбум төгрөгийн зээл аваад, 9 жилийн хугацаанд “нэг ч төгрөг” төлөөгүй байгаа нь илэрсэн. Үүгээр зогсохгүй, Монголбанкны ЗМС-д “МУУ” түүхтэй байхад нь Голомт банк “хүүгүй” зээл олгосон нь ч илрэв.
УИХ-ын Хянан шалгах түр хорооны дарга Б.Энхбаяр “Хүүтэйгээ нийлээд 17.8 тэрбум төгрөгийн зээлийн үлдэгдэлтэй. 2014-2023 оны хооронд огт төлөлт хийгээгүй. Хөгжлийн банк, Голомт банк хооронд байгуулсан гэрээний шаардлага хангаагүй буюу “МУУ” зээлийн түүхтэй байхад зээл олгосон байна. 2012 оны нэгдүгээр сард 2 тэрбум, 2012 оны гуравдугаар сард 9.9 тэрбум төгрөгийг хүүгүй зээлсэн. Төрийн хайрыг их л хүртсэн юм байна, Б.Жаргалсайхан гуай. Зээлээ хэзээ төлөх вэ?” гэх асуултад Б.Жаргалсайхан “Чи 10 хүн ажиллуулж, цалин тавьж үзсэн үү. Танай Төр аж ахуй эрхлэгчдээ дэмждэггүй учраас энэ зээлээ төлөхгүй” хэмээн хээв нэг хариулсныг олон нийт нүдээрээ харж, чихээрээ сонссон. Б.Жаргалсайхан хэнд эрхэлж, хэнд туниад байна вэ? “Ямбыг нь эдэлбэл ялыг нь үүр” гэж зүйр цэцэн үг бий.
Түүнчлэн, Б.Жаргалсайханаас гадна 8 “МУУ” зээлдэгчид Голомт банк давхар зээл олгосон байгаа юм. Тэдгээрийг танилцуулбал,
1. "Монгол нэхмэл" ХХК дөрвөн тэрбум төгрөгийн зээл авсан хэдий ч огт ашиглаагүй хугацааны эцэст тус зээлийг хаасан байна.
2. "Говь хурах" ХХК нь сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд гурван тэрбум төгрөгийн зээл авч, нэгдүгээр сарын 31-ний өдрийн байдлаар 800 сая төгрөгийн үлдэгдэлтэй.
3. "Цахиурт ану" ХХК нь сүүн фермийн аж ахуй эрхлэх төслийн хүрээнд 450 сая төгрөгийн зээл авсан бөгөөд бэлнээр 250 сая төгрөг, хувьцаа эзэмшигч нь өөрийн дансанд 196.8 сая төгрөгийг авсан тул зарцуулалтыг шалгах боломжгүй. Түүнчлэн зээлийн үлдэгдэл нь 450 сая төгрөг байна.
4. "ГУМ" ХХК нь 3.7 тэрбум төгрөгийн зээл авсан ч огт ашиглаагүй бөгөөд сар бүрийн төлөлтөө хийгээд хугацааны эцэст зээлээ хаасан.
5. "Хонгор ноос экспорт" ХХК нь сүү, сүүн бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлд 3.8 тэрбум төгрөгийг авч, 1.8 тэрбум төгрөгийг огт ашиглаагүй бөгөөд хугацааны эцэст зээлээ хаажээ.
6. "БУЯН" ХХК ноолуурын үйлдвэрийн техник тоног төхөөрөмж шинэчлэлд 14 тэрбум төгрөгийн зээл авчээ. Үндсэн зээлийн 14 тэрбум төгрөгийг огт төлөөгүй. Түүнчлэн хамаарал бүхий компаниудаараа нийт 24 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт авснаас 16.3 тэрбум төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна.
7. "Грийн сити гарден" ХХК нь өвлийн хүлэмж байгуулах төсөлдөө 8.2 тэрбум төгрөгийн зээл авч, 2.5 тэрбум төгрөгийг хадгаламжид байршуулан гэрээгээ зөрчжээ.
8. "Нэшнл кашмер" ХХК хоёр удаагийн санхүүжилтээр 520 сая төгрөг авсан. Гэрээгээр хүлээсэн үүргээ үл биелүүлэн зээл, зээлийн хүүгийн төлбөрөө хугацаандаа эргэн төлөөгүй бөгөөд 518 сая төгрөгийн зээлийн зөрчил үүссэн" хэмээн Хянан шалгах түр хороо танилцуулав.
“Буян”-гийн Жагаа тэргүүтэй 9 этгээдээс Монгол Улс, тэр дундаа Голомт банк “мөнгө”-өө хэрхэн салгаж авах нь “асуулт” хэвээр байна. Энгийн иргэн байсан бол аль хэдийнэ шүүхэд өгөөд, барьцааг нь хураасан байгаа даа...