Нийслэлийн Засаг даргын Нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч Л.Хосбаяртай цаг үеийн асуудлаар ярилцлаа.

-Монгол Японы бизнес, инновацын форум болж байна. Энэ форумын хамгийн эхэнд эрэмбэлэх зорилго юу вэ?

-Энэ удаагийн Монгол-Японы форумыг Нийслэлийн Бизнес, инновацын газар, Японы Олон Улсын Хамтын Ажиллагааны Байгууллага (ЖАЙКА)-тай хамтран зохион байгуулж байна. Япон бол манай улсын хамгийн том хандивлагчдын нэг байсан. Одоо бол Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр байгуулан ажиллаж байгаа цөөн орны нэг. Бизнес форумын нэг зорилго нь хоёр улсын эдийн засаг, бизнесийн харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг шинэ агуулгаар баяжуулж, бүхий л салбарт өргөжин хөгжүүлэх байгаа. Энэ хүрээнд Монгол Японы хамтарсан “Ай Ти консорциум” байгуулахаар болж санамж бичгийг үзэглэлээ. Санамж бичгийг Японы “Готанда валлей”-гийн ТУЗ”-ийн захирал Мори Ёшитакатай үзэглэсэн.

-Япон улс бол технологийн салбарт тэргүүлэх улсын нэг. Ийм санамж бичиг байгуулснаар манай улсын технологийн салбарынхан Япон улсын туршлагаас судлах боломж нээгдэж байна гэсэн үг үү?

-Ингэснээр Монголын Ай Ти салбарт ажиллаж байгаа старт-ап компаниуд Японы компаниудтай хамтрах боломж нээгдэж байгаа. Цаашлаад аутсорсинг үзүүлээд явах ч боломжтой болж байна гэсэн үг. Нийслэлийн Засаг дарга Япон Улсад ажиллахдаа Токио хоттой хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхээр болсны дагуу ийм боломж нээгдэж байгаа юм.Япон Монголын технологийн чиглэлийн компаниудын хамтарсан төсөл хөтөлбөр хэрэгжих, энэ салбарт ажиллаж байгаа олон мэргэжилтэн, оюутан солилцоо хийх зэргээр салбарын хамтын ажиллагаа өргөжих эхлэл энэ форумаар тавигдлаа гэж хэлж болно.

-Өнөөдрийн форумаар технологийн салбаруудын харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх эхлэлийг тавилаа. Ер нь хоёр улсын эдийн засгийн хамтын ажиллагаа ямархуу байдаг вэ?

-Улаанбаатар хотод тулгараад байгаа олон тулгамдсан асуудлуудыг орчин үеийн инновацад суурилсан технологиор шийдэх гарцыг өнөөдрийн Монгол Японы бизнес, инновацын форумаас эрэлхийлж байгаа. Олон ч сонирхолтой танилцуулгуудыг форум дээр сонслоо. Харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх нь өнөөдрийн бидний зорилго болоод байна. Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр байгуулснаар хоёр улсын эдийн засгийн хамтын ажиллагаа шинэ шатанд гарсан.

-Харьцуулсан тоо баримтууд хэлж болох уу. Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр байгуулснаар экспорт, импортын хэмжээ яаж өөрчлөгдсөн бэ?

-2023 онд хоёр улсын худалдааны эргэлт 731.3 сая ам.долларт хүрсэн нь эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр байгуулж байсан 2016 онтой харьцуулахад өндөр үзүүлэлт. Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээрийг байгуулснаар хөрөнгө оруулалт, хоёр улсын худалдааны эргэлт огцом өссөн. 2018 онд экспорт 88.6 хувиар, импорт 69.7 хувиар өссөн нь энэ хэлэлцээр ямар чухал байсныг харуулдаг. Харамсалтай нь дэлхий нийтийг хамарсан цар тахлын үед тээвэр логистикоос болоод экспортын хэмжээ буурсан байдаг. Манай улсын хувьд экспортод гаргадаг бараа бүтээгдэхүүний хувь хэмжээгээр нэхмэл эдлэл, нэхмэл эдлэлийн түүхий эд жин дардаг байсан бол сүүлийн жил буурч эрдэс бүтээгдэхүүн, түүгээр хийсэн эдлэл хамгийн их экспортолсон байна лээ. Харин Японоос импортолдог бараа бүтээгдэхүүний хамгийн их нь суудлын автомашин байгаа. Энэ тоо өнгөрсөн жил гэхэд л 16.8 хувиар өссөн. Цар тахлын үед буураад байсан хөрөнгө оруулалт өнгөрсөн жилээс эргээд өссөн үзүүлэлттэй байгаа.

-Форумын нээлтэд хэлсэн үгэндээ Та “Харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг өргөжүүлнэ” гэж онцолж байсан. Буураад байсан хөрөнгө оруулалт ч эргээд өсөж байгаа юм байна. Одоо Япон улсын хэчнээн аж ахуйн нэгж манай улсад үйл ажиллагаа явуулдаг вэ?

- Ер нь энэ бүхнээс харахад хандивлагч, хүлээн авагч гэсэн харилцаатай байсан хоёр улс эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр байгуулж, засгийн хамтын ажиллагаагаа тэлж, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлж байгааг харж болно. Эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр байгуулснаас хойш хамгийн сүүлийн үеийн судалгаагаар импортын тарифын хөнгөлөлт эдэлдэг 103, экспортын тарифын хөнгөлөлт эдэлдэг 92 аж ахуйн нэгж байдаг. Одоо манай улсад үйл ажиллагаа эрхэлдэг Япон Улсын 670 гаруй аж ахуйн нэгж байдаг юм билээ. Өнөөдрийн форумаар технологийн салбарт хамтын ажиллагааг өргөжүүлэхийг зорьж, сайн туршлагуудыг Монголдоо нутагшуулахыг хичээж байна.